کلوزاپین، داروی بسیار پیچیده ای در زمینه سایکو فارماکولوژی است که ساز و کار و سوخت و ساز آن کاملا مشخص نشده است و اثـرهـای روان درمـانیش بـه تعدادی از برهمکنش های ترکیبی آن با گیرنده های دوپامینی و سروتونینی نسبت داده می شود. برای شنـاخت بیشتـر ساز و کار و سوخت و ساز این رادیودارو، سنتز نشاندار شد ه آن با رادیوایزوتوپ کربن-14 در یک محل پایدار بیولوژیکی در پژوهشکده علوم هسته ای انجام گرفت. در این کار پژوهشی خلوص شیمیایی و رادیوشیمیایی کلوزاپین [14C] سنتزی به روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) و شمارنده درخششی مایع مورد بررسی قرار گرفته است. در دستگاه (HPLC)، با استفاده از ستون غیر قطبی C8 و گرادیانتی از فاز متحرک استونیتریل و محلو بافر آبی فسفات سدیوم با سرعت جریان 1 min/ml جداسازی کلوزاپین از ترکیبات حد واسط تشکیل شده در فرایند سنتز آن اجرا و بوسیله آشکارساز UV در طول موج 254 nm اندازه گیری شد. حد تشخیص و دقت تجزیه ای روش RP-HPLC به ترتیب 0.1 ng و 1-3.4 درصد و درجه خلوص شیمیایی رادیوداروی سنتزی 99%< تعیین گردید. برای اندازه گیری خلوص رادیوشیمیایی، دستگاه شمارنده درخششی مایع به کاربرده شد و شمارش آن با افزایش مستقیم نمونه به محلول (ACS (Amersham صورت گرفت. فعالیت ویژه کلوزاپین سنتزی mCi/mg 10و خلوص رادیوشیمیایی آن 99%<  تعیین شد.

آمین های بیوژن ترکیبات نیتروژنی آلی باوزن مولکولی پایین هستند که در اثر دکربوکسیلاسیون اسیدهای آمینه آزاد ایجاد می شوند. فرآورده های شیر از جمله غذاهایی هستند که میزان آمین های بیوژن در آنها بالاست. جهت اندازه گیری هیستامین و سایر آمین های بیوژن در مواد غذایی روش های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته است که از بین آنها روش هایHPLC به عنوان روش مرجع اندازه گیری هیستامین در مواد غذایی مطرح می باشد. هدف این مطالعه معتبرسازی روشHPLC فاز معکوس جهت اندازه گیری هیستامین در ماست بود. فاز متحرک متشکل از استونیتریل و آب به نسبت (18:88 v/v) با سرعت جریان 0.5 ml/min به صورت ایزوکراتیک بوده و پیک ها با استفاده از دتکتور UV در طول موج 254nm ردیابی گردیدند. پس از تزریق غلظت های مختلف از استاندارد هیستامین منحنی کالیبراسیون خطی بوده و ضریب تعیین کننده (r2) به میزان 0.998 بدست آمد. بازیافت مناسب در همه سطوح آلودگی مشاهده گردید و میانگین بازیافت 84% برآورد گردید. در آزمون تکرارپذیری نیز درصد انحراف معیار نسبی (RSD%) 4.4% بدست آمد. حد تشخیص و حد سنجش نیز به ترتیب 0.14 m/ml و 0.42 m/ml بودند. نتایج آزمون معتبرسازی نشان داد که می توان از این روش به عنوان یک روش قابل اعتماد و سریع جهت اندازه گیری هیستامین در ماست استفاده نمود.

مقدمه: کلوزاپین، داروی بسیار پیچیده ای در زمینه سایکوفارماکولوژی است که مکانیسم عمل و متابولیسم آن کاملا مشخص نگردیده است و اثرات روان درمانی آن به تعدادی از برهم کنش های ترکیبی آن با گیرنده های دوپامینی و سرتونینی نسبت داده می شود. برای شناخت بیشتر مکانیسم عمل و متابولیسم این ترکیب، سنتز نشاندار شده این دارو با رادیوایزوتوپ کربن -14 در یک محل پایدار بیولوژیکی در مرکز تحقیقات هسته ای انجام گرفت. در این مقاله خلوص شیمیایی و رادیوشیمیایی کلوزاپین [14C] سنتزی با روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) و شمارنده درخششی مایع مورد بررسی قرار گرفته است.روش بررسی: در سیستم HPLC، با استفاده از ستون غیر قطبی C8 و گرادیانتی از فاز متحرک استونیتریل و محلول بافر آبی فسفات سدیم با سرعت جریان 1ml/min جداسازی کلوزاپین از ترکیبات حد واسط تشکیل شده در فرایند سنتز آن اجرا و توسط آشکارساز UV در طول موج nm 254 اندازه گیری گردید. فاز متحرک بهینه برای جداسازی شامل (1 استونیتریل و (2) محلول آبی 0.075 M آمونیوم هیدروژن فسفات حاوی %0.2 از تری اتیل آمین (TEA) که با محلول اسید فسفریک 0.01M به pH=3.5 رسانده شد. برای جداسازی نمونه ها مقدار استونیتریل فاز متحرک در زمان ده دقیقه از %10 به %45 تغییر یافت.یافته ها: حد تشخیص و دقت تجزیه ای روش RP-HPLC برای اندازه گیری کلوزاپین به ترتیب 0.1 µg/ml و 1-3.4% حاصل گردید و درجه خلوص شیمیایی رادیوداروی سنتزی >%99 بدست آمد. برای اندازه گیری خلوص رادیوشیمیایی، دستگاه شمارنده درخششی مایع به کار برده شد و شمارش با افزایش مستقیم نمونه به محلول ACS (Amersham) انجام گردید. فعالیت ویژه کلوزاپین سنتزی 10µCi/mg و خلوص رادیوشیمیایی آن >%99 تعیین گردید.نتیجه گیری: با جداسازی مناسب کلوزاپین [14C] و ترکیبات حد واسط سنتزی آن از یکدیگر در روش کروماتوگرافی ارائه شده، علاوه بر تعیین راندمان کلی تولید کلوزاپین [14C]، امکان تعیین راندمان هر مرحله از فرایند سنتزی نیز میسر می باشد لذا به روش های مرسوم جداسازی نظیر تقطیر و استخراج مایع - مایع برای تعیین راندمان کلی واکنش و یا تعیین راندمان هر مرحله از سنتز کلوزاپین [14C] نیاز نمی باشد. همچنین چنانچه دستگاه HPLC مجهز به آشکارساز رایواکتیو مناسبی باشد، امکان اندازه گیری همزمان راندمان شیمیایی و رادیو شیمیایی نیز میسر است.

انروفلوکسازین آنتی بیوتیک بسیار مهمی است که سالانه در صنعت طیور کشور ایران مصرف بسیار زیادی دارد و باقیمانده این دارو در تخم مرغ های تولیدی می تواند باعث مشکلات عدیده ای شود. در این مطالعه تعداد 40 مرغ تخمگذار ن‍‍ژاد لگهورن مورد بررسی قرار گرفت. مرغها به طور تصادفی به 4 گروه ده تایی تقسیم شدند. درگروه اول، دوم و سوم به ترتیب به میزان2mg/kg ،10mg/kg و 5mg/kg  داروی انروفلوکسازین به روش داخل عضلانی به هر مرغ تزریق شد. گروه چهارم هم به عنوان گروه کنترل در نظر گرفته شد. همه پرندگان به مدت 7 روز تحت آزمایش قرار گرفتند. در روزهای 1 تا 7 آزمایش و 3، 6 و 9 روز پس از آخرین تزریق، تخم مرغهای تولید شده گروه های چهار گانه جمع آوری شد و مورد آزمایش قرار گرفت. نمونه ها توسط دستگاه کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا (HPLC) مورد آنالیز قرار گرفتند. نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که در اثر افزایش دوز تزریقی انروفلوکسازین، میزان باقیمانده این دارو در تخم مرغ ها افزایش یافت. علاوه بر این میزان باقیمانده دارویی در پایان تزریقات (روز هفتم) در هر سه گروه به بیشترین غلظت رسید. همچنین میزان باقیمانده دارویی در تخم مرغ ها در روز نهم پس از اتمام تزریقات در هر سه گروه به صفر رسید. ولی در روز سوم و ششم در گروه سوم و در روز سوم در گروه دوم باقیمانده داروی انروفلوکسازین قابل تشخیص بود. در نهایت، می توان این گونه نتیجه گیری کرد که احتمالا هر چه میزان دوز تجویز شده داروی انروفلوکسازین برای درمان یا پیشگیری گله بیشتر باشد بایستی زمان آخرین تجویز دارو تا برداشت تخم مرغ ها افزایش پیدا کند تا تمام دارو دفع گردد و میزان باقیمانده دارویی در تخم مرغ به حداقل برسد.

سابقه و هدف: روش های متعددی برای استخراج و تشخیص مشتقات تریاک ارائه شده است. روش گاز کروماتوگرافی روشی(GC)  روشی حساس و اختصاصی است که برای این منظور مورد استفاده قرار می گیرد. در صورتی که استخراج داروی مورد نظر از بازیافت بیشتری برخوردار باشد، صحت و دقت پاسخ های حاصل بالاتر خواهد بود. بنابراین باید از روش های استخراجی با بازیافت مناسب برای این منظور استفاده کرد. هدف از انجام این تحقیق تنظیم روشی برای استخراج و تشخیص کدئین (و مورفین) با بازیافت بالا می باشد بطوری که حساسیت روش بیشتر بوده و پاسخ ها از دقت و صحت بیشتری برخورد باشند. مواد و روش ها: ده نمونه ادرار معتادین به تریاک جمع آوری شده و هر کدام به دو بخش تقسیم شد. یک بخش بطور مستقیم و بدون عمل هیدرولیز و در بخش دیگر عمل هیدرولیز انجام شد (اسید کلریدریک به نسبت 10% به نمونه اضافه شد و به مدت یک ساعت در بنماری جوش قرار گرفت). عمل استخراج روی هر بخش توسط فاز مایع - مایع انجام شد. حاصل استخراج پس از مجاورت با BSTFA  در دمای 75 درجه سانتی گراد به مدت 25 دقیقه مشتق سازی شد و به دستگاه گاز کروماتوگرافی تزریق و نتایج به صورت کمی بررسی شد.یافته ها: نتایج نشان داد که در روش استخراج فاز مایع - مایع مذکور، سطح زیر منحنی (AUC)  مربوط به نمونه های هیدرولیز شده بطور قابل توجهی بیشتر از نمونه های هیدرولیز نشده بود. بازیافت روش فوق 89% محاسبه شد. نتیجه گیری ها و توصیه ها: با توجه به بازیافت بالا و حساسیت قابل قبول، می توان از این روش برای استخراج کدئین (و مرفین) سود جست.

سابقه و هدف: لیکوپن و بتا– کاروتن، کارتنوئیدهایی با خاصیت آنتی اکسیدانی قوی هستند که اساسا از طریق سبزی و میوه وارد بدن می شوند. اندازه گیری سطوح سرمی کاروتنوئیدها برای ارزیابی وضعیت آنتی اکسیدانی بدن و نیز برای تعیین روایی پرسشنامه های بررسی مصرف سبزی ها و میوه ها کاربرد دارد. مواد و روش ها: این مطالعه با هدف راه اندازی یک روش آزمایشگاهی معتبر، نسبتا سریع و کم هزینه بر مبنای کروماتوگرافی با کارایی بالا برای اندازه گیری سطوح سرمی لیکوپن و بتا– کاروتن انجام شد. در این مطالعه، پس از آزمودن شرایط گوناگون کروماتوگرافی، نخست پروتئین های سرم به کمک اتانول رسوب داده شدند و سپس لیکوپن و بتا– کاروتن با هگزان استخراج شدند. فاز آلی در دمای oC 40 تحت گاز ازت، تبخیر شد و ماده باقیمانده در آمیزه ای زا فاز متحرک (متانول: استونیتریل: تتراهیدروفوران، نسبت 50:45:5، حجمی حاوی 0.01 درصد هیدروکسی تولوئن بوتیله) و دی اتیل اتر (نسبت 2 به 1 حجمی) حل و 20mL از آن به ستون Novopack C18 تزریق شد. یافته ها: زمان بازداری لیکوپن و بتا– کاروتن در میزان جریان mL/min 1.5 و طول موج 472 nm به ترتیب 5.1 و 8.6 دقیقه و کل زمان کروماتوگرافی 11 دقیقه به دست آمد. میانگین و انحراف معیار درصد بازیافت لیکوپن و بتا– کاروتن در آزمایش های متعدد به ترتیب معادل %95.5±7.8 و %95.2±7 به دست آمد. تغییرات درون و میان سنجشی برای لیکوپن به ترتیب معادل 1.6 و 5.75 درصد و برای بتا– کاروتن به ترتیب 3 و 3.5 درصد بود. نتیجه گیری: آزمون های کنترل کیفی حاکی از حساسیت و دقت بالای این روش بودند. علاوه بر اینکه زمان و هزینه نسبتا اندک آزمایش، آن را برای مقاصد پژوهشی و به ویژه مطالعات جمعیتی مناسب می کند در عین حال، این روش نیز مانند هر روش آزمایشگاهی دیگری محدودیت هایی هم دارد. به طور مثال، معلوم نیست با این روش تا چند آنالیت را می توان همزمان اندازه گیری نمود. روشن کردن این مساله نیازمند مطالعات بیشتری است.

مقدمه: تعیین مقدار سموم در مایعات زیستی به خاطر غلظت ناچیز سموم و پیچیدگی ترکیب نمونه، یک مشکل جدی برای محققان می باشد. هدف مطالعه حاضر توسعه یک روش جدید آماده سازی نمونه با صحت و دقت بالا و مدت زمان کوتاه برای تعیین مقدار سم دیازینون می باشد. روش کار: برای استخراج و تعیین مقادیر سم دیازینون در نمونه های ادرار، از روش میکرو استخراج مایع-مایع پخشی و دستگاه کروماتوگرافی مایع با عمل کرد بالا مجهز به شناساگر ماورا بنفش استفاده شد. برای بهینه سازی عوامل موثر بر استخراج دیازینون از روش یک عامل در یک زمان بهره برداری گردید. عوامل مختلف مانند نوع و حجم حلال استخراج کننده، نوع و حجم حلال پخش کننده، مدت زمان و سرعت سانتریفیوژ کردن، افزودن نمک و تاثیر pH، مورد مطالعه و بهینه سازی قرار گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج بهینه سازی به دست آمده، سطوح بهینه متغیرهای نامبرده برای آفت کش دیازینون شامل 150 میکرولیتر تتراکلرید کربن به عنوان حلال استخراج کننده، 5/1 میلی لیتر متانول به عنوان حلال پخش کننده، pH برابر 6، 5 دقیقه زمان سانتریفوژ با سرعت 4000 دور در دقیقه و 0% وزنی-حجمی نمک افزوده شده به دست آمد. ضریب هم بستگی معادل 9965/0 حاصل شد که نشان دهنده خطی بودن در محدوده وسیعی از غلظت سم می باشد. LOD و LOQ به ترتیب کم تر از 7/0 و 5 میکروگرم بر لیتر محاسبه شد. مقادیر انحراف معیار برای تکرار پذیری روز به روز و هم چنین تکرار پذیری در یک روز برای سه غلظت انتخاب شده (50، 200 و 1000 میکروگرم در لیتر)، کم تر از 4 درصد بود که نشان دهنده صحت و دقت بالای روش بهینه سازی است. مقادیر غنی سازی و راندمان استخراج برای دیازینون به ترتیب به طور میانگین معادل 245 و 99% می باشد. نتیجه گیری: مطابق نتایج به دست آمده، روش میکرو استخراج مایع-مایع پخشی با موفقیت برای استخراج دیازینون از نمونه های ادرار توسعه یافته است. هم چنین در مقایسه با سایر روش های استخراج، روش ارایه شده در مطالعه حاضر دارای مزایایی از قبیل زمان استخراج کوتاه تر، تکرارپذیری بهتر و عامل غنی سازی بالاتر می باشد.

مقدمه: وانیلیل ماندیک اسید (VMA)، متابولیت اصلی اپی نفرین و نوراپی نفرین و اندازه گیری آن از نظر بالینی (به ویژه در ادرار) در تشخیص انواع تومور ترشح کننده کتکول آمین ها اهمیت زیاد دارد. روش انتخابی برای اندازه گیری VMA در ادرار، روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) همراه با آشکار ساز الکتروشیمیایی است که دقت و حساسیت زیاد برخوردار است. آشکارسازهای الکتروشیمیایی گرانقیمت هستند و استفاده از آن در بیشتر آزمایشگاههای پژوهشی و تشخیصی رایج نیست. هدف از این پژوهش، ابداع یک روش ساده و حساس برای اندازه گیری VMA در ادرار به وسیله HPLC و آشکار ساز فرابنفش است که هم اکنون اقتصادی ترین و رایج ترین نوع آشکار ساز مورد استفاده در روشهای HPLC است. روش کار: نمونه های ادرار 24 ساعته 27 فرد بالغ (15 زن و 12مرد) بررسی گردید. آماده سازی نمونه، شامل سانتریفیوژ نمونه های ادرار و رقیق کردن مایع رویی به میزان یک به پنج به وسیله فاز متحرک HPLC بود. HPLC به صورت فاز معکوس در 25 درجه سانتی گراد، فاز متحرک بافر فسفات (2 درصد اسید فسفریک که PH آن به وسیله محلول سود به 2.2 رسانده شود)، ستون از نوع (C18) ODS، سرعت جریان فاز متحرک 1 میلی لیتر در دقیقه و آشکار ساز فرابنفش با طول موج 236 نانومتر (بهترین طول موج شناخته شده در این پژوهش) انجام شد. یافته ها: منحنی کالیبراسیون HPLC برای رقت های 0.1 تا 20 میکرو گرم VMA در هر میلی لیتر، خطی بود (1=r) حد پایین آشکار سازی (Detection Limit) برابر 50 نانومولار، میانگین ضریب تغییرات در روزهای گوناگون (Day to Day Coefficient of Variation) و در طول روز (Within day C.V.)، به ترتیب برابر 6.2 و 4.7 درصد بود. مقدارVMA در ادرارهای 24 ساعته مربوط به 27 فرد مورد بررسی از 0.18 تا 6.7 میلی گرم محاسبه گردید. در یک فرد مشکوک به افزایش ترشح کتکول آمین ها، میزان 14.1 میلی گرم به دست آمد. نتیجه: در این پژوهش امکان استفاده از ردیاب فرابنفش در اندازه گیری VMA به وسیله HPLC به اثبات رسید و بهترین طول موج آن مشخص گردید. این روش در مقایسه با دیگر روش های موجود برای اندازه گیری VMA به وسیله HPLC بسیار ساده و کم هزینه تر است و حساسیت آن در اندازه گیری VMA در ادرار 24 ساعته افراد طبیعی و افرادی که به ترشح زیاد کتکول آمین ها دچار هستند، کافی است.